Monitoring wód powierzchniowych realizowany jest w ramach podsystemu monitoringu jakości wód państwowego monitoringu środowiska, który jest przygotowywany przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Jakie działania są podejmowane w ramach podsystemu?
W ramach podsystemu są organizowane badania i ocena stanu rzek, jezior, osadów w rzekach i jeziorach, a także wód przejściowych i przybrzeżnych. Program monitoringu obejmuje monitoring: diagnostyczny, operacyjny, badawczy i obszarów chronionych. Definicja powyższych rodzajów monitoringu ich zakres oraz częstotliwość wykonywania jest regulowana poprzez rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 lipca 2016 r. – w sprawie formy i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych.Badania monitoringowe są podejmowane w punktach pomiarowo-kontrolnych (ppk). Monitoring wód diagnostyczny i operacyjny jest przeprowadzany w punkcie pomiarowo kontrolnym, który jest reprezentatywny dla poddanej ocenie jednolitej części wód. Zaś monitoring badawczy i obszarów chronionych wykonywany jest w miejscu występowania badanego zjawiska, zdarzenia lub skażenia oraz w zależności od umiejscowienia danego obszaru chronionego.
Badania rzek i jezior
Dzięki badaniom osadów rzek i jezior, można określić znajdującą się w nich zawartości metali ciężkich jak i wybranych szkodliwych związków organicznych. Sieć punktów do badania osadów rzecznych jest podzielona na punkty monitoringu podstawowego, z których pobiera się próbki corocznie i z sieci monitoringu operacyjnego, z których próbki pobiera się co 3 lata. Badania osadów w jeziorach, są wykonywane w jeziorach, które znajdują się w sieci regionalnej, a także w 22 jeziorach znajdujących się w krajowym monitoringu. Badania jezior z pierwszej grupy wykonywane są najczęściej co 5 lat, natomiast jeziora z krajowego monitoringu co 2 lata. Badania te wykonywane są przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy już od 1990 roku. Zaś bezpośredni nadzór nad realizacją tych badań ma Departament Monitoringu znajdujący się w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska.
Badanie zbiorników zaporowych i kanałów rzecznych
Podczas badania zbiorników zaporowych i kanałów rzecznych, w wybranych próbkach oznacza się zawartość substancji chemicznych i pierwiastków, które są określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 19 lipca 2016 r.
Z czego wynika obowiązek monitoringu jakości wód?
Prowadzenie monitoringu w ramach państwowego monitoringu środowiska wynika z art. 26 stawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska oraz art. 155a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne.